Νόσος του Χάντινγκτον (HD)

Νόσος του Χάντινγτον ή χορεία του Χάντινγτον (HD) είναι νευροεκφυλιστική γενετική διαταραχή που επηρεάζει τον συντονισμό των μυών και οδηγεί σε γνωστικη εξασθένιση και άνοια. Συνήθως γίνεται αισθητή στη μέση ηλικία. Η νόσος του Χάντινγτον είναι η πιο κοινή γενετική αιτία μη φυσιολογικών ακούσιων κινήσεων σφαδασμού που ονομάζονται χορεία . Είναι πολύ πιο συχνή σε άτομα δυτικής ευρωπαϊκής καταγωγής από ό, τι ασιατικής ή αφρικανικής καταγωγής. Η ασθένεια προκαλείται από μία αυτοσωμική επικρατή μετάλλαξη σε ένα από τα δύο αντίγραφα του γονιδίου Huntingtin ενός ατόμου, το οποίο σημαίνει ότι κάθε παιδί πάσχοντος γονέα έχει 50% πιθανότητα να κληρονομήσει την ασθένεια. Στις σπάνιες περιπτώσεις όπου και οι δύο γονείς έχουν μεταλλαγμένο αντίγραφο, ο κίνδυνος αυξάνεται σε 75%, και όταν ένας από τους γονείς έχει δύο μεταλλαγμένα αντίγραφα, ο κίνδυνος είναι 100% (όλα τα παιδιά θα νοσούν). Σωματικά συμπτώματα της νόσου του Huntington μπορεί να αρχίσουν σε οποιαδήποτε ηλικία από την παιδική ηλικία με τα γηρατειά, αλλά συνήθως αρχίζουν μεταξύ 35 και 44 ετών.Περίπου 6% των περιπτώσεων αρχίζει πριν από την ηλικία των 21 ετών με σύνδρομο ακινησίας-ακαμψίας• εξελίσσονται γρηγορότερα και διαφέρουν ελαφρώς. Η παραλλαγή έχει ταξινομηθεί ως νεανική, ακινητική-δυσκαμπτική ή Westphal παραλλαγή της νόσου.
Το γονίδιο Huntingtin παρέχει κανονικά τις γενετικές πληροφορίες για μια πρωτεΐνη που ονομάζεται επίσης "Huntingtin". Η μετάλλαξη του γονιδίου Huntingtin κωδικοποιεί μια διαφορετική μορφή της πρωτεΐνης, η παρουσία της οποίας οδηγεί σε προοδευτική βλάβη σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Ο ακριβής τρόπος με τον οποίο συμβαίνει αυτό δεν είναι πλήρως κατανοητός. Γενετικός έλεγχος μπορεί να πραγματοποιηθεί σε οποιοδήποτε στάδιο της ανάπτυξης , ακόμη και πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων. Το γεγονός αυτό θέτει διάφορα ζητήματα ηθικής συζήτησης: σε ποια ηλικία ένα άτομο θεωρείται αρκετά ώριμο για να επιλέξει τον έλεγχο, έχουν οι γονείς το δικαίωμα να υποβάλλουν τα παιδιά τους στον έλεγχο, καθώς και τη διαχείριση απορρήτου και δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των δοκιμών. Γενετική συμβουλευτική έχει αναπτυχθεί για την ενημέρωση και υποστήριξη των ατόμων που σκέφτονται να κάνουν γενετικές εξετάσεις και έχει γίνει ένα πρότυπο για άλλες γενετικά επικρατείς ασθένειες.
Τα συμπτώματα της νόσου μπορεί να ποικίλλουν μεταξύ ατόμων και μεταξύ των ασθενών μελών της ίδιας οικογένειας, αλλά τα συμπτώματα εξελίσσονται προβλέψιμα για τα περισσότερα άτομα. Τα αρχικά συμπτώματα είναι μια γενική έλλειψη συντονισμού και αστάθεια κατά το περπάτημα. Καθώς προχωρά η νόσος, ασυντόνιστες, σπασμωδικές κινήσεις του σώματος γίνονται πιο εμφανείς, μαζί με μια μείωση των νοητικών ικανοτήτων και της συμπεριφοράς και εμφάνιση ψυχιατρικών προβλημάτων. Οι σωματικές ικανότητες σταδιακά παρεμποδίζονται μέχρι που οι συντονισμένες κινήσεις γίνονται πολύ δύσκολες.Οι νοητικές ικανότητες γενικά φθίνουν σε άνοια. Επιπλοκές, όπως πνευμονία , καρδιακή νόσος , και τραυματισμοί από πτώσεις μειώνουν το προσδόκιμο ζωής κατά περίπου είκοσι χρόνια μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Δεν υπάρχει θεραπεία για τη νόσο του Χάντινγκτον και φροντίδα όλο το εικοσιτετράωρο απαιτείται στα προχωρημένα στάδια της νόσου. Αναδυόμενες θεραπείες μπορούν να ανακουφίσουν μερικά από τα συμπτώματά της.
Οργανώσεις αυτοβοήθειας, με τις πρώτες να ιδρύονται το 1960 και να αυξάνονται σε αριθμό, έχουν εργαστεί για την αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού, ώστε να παρέχει υποστήριξη για τα άτομα και τις οικογένειές τους, και να προωθήσουν την έρευνα. Η Hereditary Disease Foundation, μια ερευνητική ομάδα που δημιουργήθηκε από την πρώτη οργάνωση υποστήριξης, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εύρεση του γονιδίου, το 1993. Από τότε, κάθε λίγα χρόνια γίνονται νέες ανακαλύψεις και η κατανόηση της νόσου βελτιώνεται. Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις περιλαμβάνουν τον προσδιορισμό του ακριβούς μηχανισμού της νόσου, βελτιώνοντας τα ζωικά μοντέλα για την επίσπευση της έρευνας, τις κλινικές δοκιμές των φαρμακευτικών προϊόντων για τη θεραπεία των συμπτωμάτων ή την επιβράδυνση στην εξέλιξη της νόσου, καθώς και τη μελέτη των διαδικασιών, όπως η θεραπεία βλαστικών κυττάρων , με στόχο την αποκατάσταση των ζημιών που προκαλούνται από της νόσο.

 Συμπτώματα του H.D και η εξέλιξη της;

Η ηλικία εμφάνισης της νόσου συνήθως είναι μεταξύ 30 με 50 χρονών. Παρόλα αυτά, υπάρχει επίσης μορφή του H.D, το οποίο επηρεάζει τα παιδιά και τους εφήβους. Η ασθένεια ξεκινά με εκδήλωση σύγχυσης και αλλαγές στη συμπεριφορά και στη συνέχεια τα άτομα με H.D χάνουν την ικανότητα της κίνησης, της σκέψης και της επικοινωνίας.

Αναλυτικά:

ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

·  Ακούσια κίνηση των δακτύλων, πόδια, πρόσωπο ή κορμός

·  Σημάδια αδεξιότητας

·  Απώλεια ισορροπίας και συντονισμού

·  Μπερδεμένη ομιλία

·  Σφίξιμο της γνάθου και τρίξιμο των δοντιών

·  Δυσκολία στο φαγητό

·  Η συνεχής σύσπαση των μυών

ΨΥΧΙΚΑ ΣΥΜΤΩΜΑΤΑ

·  Απώλεια συγκέντρωσης

·  Απώλεια της μνήμης

·  Οι αποφάσεις του ατόμου επηρεάζονται σημαντικά

·  Αντιμετωπίζει δυσκολίες όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

·  Το άτομο γίνεται αρκετά επιθετικό και εξάπτεται σχετικά εύκολα.

·  Η ενέργεια του είναι σε χαμηλά επίπεδα

·  Κατάθλιψη

·  ΓΕΝΙΚΑ: χάνει το ενδιαφέρον στη ζωή

Σε προχωρημένα στάδια του H.D, ο ασθενής μπορεί να έχει ψευδαισθήσεις, ακόμα και παράνοια. Επιπλέον, χάνει την ικανότητα οδήγησης.  Επίσης, λόγω των αλλαγών στη συμπεριφορά του ατόμου και την πλήξη που αισθάνεται μπορεί ο ασθενής να επιδοθεί σε υπερβολικό κάπνισμα. Ακόμα, η διαταραχή του ύπνου των ασθενών με Huntington είναι συνηθισμένη καταγγελία. Η διαταραχή αυτή μπορεί να οφείλεται σε κατάθλιψη ή στη διαταραχή του συναισθήματος. Αν η διαταραχή της διάθεσης αντιμετωπιστεί επαρκώς μπορεί να βελτιωθεί το πρόβλημα με τον ύπνο. Είναι σημαντικό να διατηρηθεί ένα πρόγραμμα ύπνου, έτσι ώστε να λειτουργεί ικανοποιητικά ο κύκλος του ύπνου. Σαφώς, η ανησυχία του ύπνου οφείλεται σε ακούσια κίνηση του σώματος του ασθενή, οποίος όμως αγνοεί αυτές τις μετακινήσεις. Τέλος, ο ασθενής μπορεί να χρειαστεί να ζητήσει συνταξιοδότηση καθώς εξελίσσεται η νόσος, καθώς μπορεί να εμφανιστεί απρόσεχτος, τεμπέλης, οξύθυμος στη δουλειά του. Αν ο εργοδότης ενημερωθεί σχετικά με τη φύση του προβλήματος μπορεί να πάρει το άτομο κάποια βοήθεια στο χώρο εργασία
^{Η γενετικη μεταλλαξη}

 
Η νόσος του Χάντινγκτον είναι μία από τις πολλές τρινουκλεοτιδικές διαταραχές επανάληψης οι οποίες προκαλούνται από το μήκος ενός επαναλαμβανόμενου τμήματος ενός γονιδίου που υπερβαίνουν ένα φυσιολογικό εύρος.  Το htt γονίδιο βρίσκεται στο βραχύ σκέλος του χρωμοσώματος 4 στο 4p16.3. Το htt περιέχει μια αλληλουχία τριών βάσεων του DNA -κυτοσίνη-αδενίνη-γουανίνη (CAG)- που επαναλαμβάνεται πολλές φορές (δηλαδή ... CAGCAGCAG ...), γνωστό ως τρινουκλεοτιδική επανάληψη. Το CAG είναι ο γενετικός κώδικας για το αμινοξύ γλουταμίνη , οπότε μια σειρά από αυτά έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή μιας αλυσίδας γλουταμίνης που είναι γνωστή ως polyglutamine tract (ή polyQ tract), και της επαναλαμβανόμενης περιοχής που ονομάζεται PolyQ περιοχή.
Σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι έχουν λιγότερες από 36 επαναλαμβανόμενες γλουταμίνες στην περιοχή polyQ που οδηγεί στην παραγωγή των κυτταροπλασματικών πρωτεϊνών huntingtin. Ωστόσο, μια σειρά από 36 ή περισσότερες γλουταμίνες έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή μιας πρωτεΐνης η οποία έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά. Αυτή η διαφορετική μορφή, που ονομάζεται mHtt (μεταλλαγμένη htt), αυξάνει το ρυθμό φθοράς ορισμένων τύπων νευρώνων . Περιοχές του εγκεφάλου που έχουν διαφορετικά ποσά και εξάρτηση από αυτούς τους τύπους των νευρώνων επηρεάζονται ανάλογα. Σε γενικές γραμμές, ο αριθμός των επαναλήψεων CAG σχετίζεται με το πόσο αυτή η διαδικασία επηρεάζεται, και ευθύνεται περίπου για το 60% της διακύμανσης της ηλικία στην οποία γίνεται η έναρξη των συμπτωμάτων. Η υπόλοιπη μεταβολή αποδίδεται στο περιβάλλον και άλλα γονίδια που τροποποιούν τον μηχανισμό του HD. 36-40 επαναλήψεις έχουν ως αποτέλεσμα τη μειωμένη διεισδυτικότητα της νόσου, με μια πολύ αργότερη εμφάνιση και πιο αργή εξέλιξη των συμπτωμάτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις η εμφάνιση μπορεί να είναι πολύ αργή που τα συμπτώματα δεν είναι ποτέ παρατηρήσιμα. Με πολλές επαναλήψεις, η νόσος του Χάντινγκτον έχει πλήρη διεισδυτικότητα και μπορεί να συμβεί κάτω από την ηλικία των 20, και αναφέρεται ως νεανική HD, ακινητική-άκαμπτη , ή παραλλαγή Westphal της νόσου. Αυτό αντιπροσωπεύει περίπου το 7% των ασθενών.

Κληρονομικότητα

Η νόσος του Huntington έχει αυτοσωμική επικρατή κληρονομικότητα, πράγμα που σημαίνει ότι ένα πληγέν άτομο κληρονομεί συνήθως ένα αντίγραφο του γονιδίου με μια διευρυμένη τρινουκλεοτιδική επανάληψη (το μεταλλαγμένο αλληλόμορφο) από τον προσβεβλημένο γονέα. Από την στιγμή που η διεισδυτικότητα των μεταλλάξεων είναι πολύ υψηλή, αυτοί που έχουν μεταλλαγμένο αντίγραφο του γονιδίου θα έχουν την ασθένεια. Σε αυτόν τον τύπο κληρονομικότητας, κάθε απόγονος ενός προσβεβλημένου άτομο έχει 50% κίνδυνο να κληρονομήσει το μεταλλαγμένο αλληλόμορφο και ως εκ τούτου να εμφανίσει τη διαταραχή. Αυτή η πιθανότητα είναι ανεξάρτητη από το φύλο.
Τρινουκλεοτιδικές επαναλήψεις CAG πάνω από 28 φορές είναι ασταθείς κατά τη διάρκεια της αντιγραφής και αυτή η αστάθεια αυξάνεται με τον αριθμό των επαναλήψεων του παρόντος. Αυτό συνήθως οδηγεί σε νέες επεκτάσεις καθώς οι γενιές περνούν ( δυναμικές μεταλλάξεις ), αντί να αναπαράγει ένα ακριβές αντίγραφο του τρινουκλεοτιδίου. Αυτό προκαλεί τον αριθμό των επαναλήψεων να αλλάζει σε διαδοχικές γενιές, έτσι ενώ δεν επηρεάζεται γονέας με ένα «ενδιάμεσο» αριθμό επαναλήψεων (28-35), ή "μειωμένη διεισδυτικότητα» (36-40), μπορεί να κληροδοτήσει ένα αντίγραφο του γονιδίου με αύξηση του αριθμού των επαναλήψεων που να παράγει πλήρη διεισδυτικότητα. Τέτοιες αυξήσεις στον αριθμό των επαναλήψεων (που οδηγούν σε μικρότερη ηλικία εμφάνισης και αυξημένη σοβαρότητα της νόσου), σε διαδοχικές γενεές είναι γνωστές ως γενετική αναμονή . Η αστάθεια είναι μεγαλύτερη σε σπερματογένεση από ότι στην ωογένεση: τα μητρικά αλληλόμορφα είναι συνήθως ενός παρόμοιου μήκους επανάληψης, ενώ τα πατρικά έχουν υψηλότερη πιθανότητα να αυξηθούν σε μήκος . Είναι σπάνιο για τη νόσο του Huntington να προκαλείται από μία νέα μετάλλαξη , όπου κανείς από τους γονείς δεν έχει πάνω από 36 επαναλήψεις CAG. Τα άτομα με προσβεβλημένα και τα δύο γονίδια είναι σπάνια, εκτός από τις μεγάλες όμαιμες οικογένειες . Για κάποιο διάστημα η νόσος του Χάντινγκτον πιστεύεται ότι ήταν η μόνη ασθένεια για την οποία ένα μεταλλαγμένο δεύτερο γονίδιο δεν επηρεάζει τα συμπτώματα και την εξέλιξη, αλλά έκτοτε έχει διαπιστωθεί ότι μπορεί να επηρεάσει το φαινότυπο και τον ρυθμό της εξέλιξης. Απόγονοι ενός ατόμου που έχει δύο μεταλλαγμένα γονίδια θα κληρονομήσει ένα από αυτά και ως εκ τούτου σίγουρα θα κληρονομήσει την ασθένεια. Απόγονοι, όπου και οι δύο γονείς έχουν ένα μεταλλαγμένο γονίδιο έχουν 75% κίνδυνο να κληρονομήσουν νόσο του Χάντινγκτον, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου κατά 25% να κληρονομήσει δύο μεταλλαγμένα γονίδια. Μονοζυγωτικοί δίδυμοι , που έχουν κληρονομήσει το ίδιο μεταλλαγμένο γονίδιο, συνήθως έχουν διαφορετικές ηλικίες στην πρώτη εμφάνιση συμπτωμάτων.

Διάγνωση

 Ιατρική διάγνωση από την έναρξη της νόσου μπορεί να γίνει μετά την εμφάνιση των σωματικών συμπτωμάτων ειδικά για τη συγκεκριμένη νόσο. Ο γενετικός έλεγχος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να επιβεβαιώσει μια φυσική διάγνωση, αν δεν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό υψηλής ευκρίνειας. Ακόμη και πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων, ο γενετικός έλεγχος μπορεί να επιβεβαιώσει αν ένα άτομο ή έμβρυο φέρει ένα διευρυμένο αντίγραφο της τρινουκλεοτιδικής επανάληψης στο htt γονίδιο που προκαλεί την ασθένεια. Η γενετική συμβουλευτική μπορεί να παρέχει συμβουλές και καθοδήγηση σε όλη τη διαδικασία δοκιμής, και για τις επιπτώσεις μιας επιβεβαιωμένης διάγνωσης. Οι επιπτώσεις αυτές περιλαμβάνουν τις επιπτώσεις στην ψυχολογία,τη σταδιοδρομία ενός ατόμου, αποφάσεις του οικογενειακού προγραμματισμού, τους συγγενείς και τις σχέσεις. Παρά τη διαθεσιμότητα των προ-συμπτωματικών δοκιμών, μόνο το 5% των ατόμων που κινδυνεύουν να κληρονομήσουν HD επιλέγουν να το κάνουν

Πηγές:
 http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CF%8C%CF%83%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%A7%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%B3%CE%BA%CF%84%CE%BF%CE%BD
http://perieidikisagwgis.blogspot.gr/2010/09/huntington-huntington-disease.html
http://ceg-harry.blogspot.gr/2010/06/huntington-hd.html